Αποκαλύπτοντας τα μυστικά της εκμετάλλευσης
Το τελευταίο βιβλίο του Χρήστου Λάσκου από τις εκδόσεις Τόπος έχει τίτλο Να ξαναμιλήσουμε για την εκμετάλλευση και υπότιτλο Απλοϊκά μαθήματα πολιτικής οικονομίας. Με απλά και τεκμηριωμένα επιχειρήματα ανατρέπει τους δήθεν «επιστημονικούς» μύθους που δικαιολογούν την καπιταλιστική βαρβαρότητα δείχνοντας την ταξική τους ουσία.
Είναι αμφισβητούμενο αν ο Ναπολέοντας πράγματι είπε ότι «μπορείς να κάνεις τα πάντα με τις ξιφολόγχες, εκτός από το να καθίσεις επάνω». Ανεξάρτητα από την πατρότητά της η ίδια η φράση είναι απόλυτα σωστή. Καμιά εξουσία όσο καταπιεστική και βάρβαρη κι αν είναι δεν μπορεί να βασιστεί για πολύ μόνο ή κυρίως στην ωμή βία, είναι υποχρεωμένη να αποσπά τη συναίνεση της εκμεταλλευόμενης πλειονότητας. Η εξουσία του κεφαλαίου δεν αποτελεί εξαίρεση, αντίθετα επιβεβαιώνει χαρακτηριστικά τον κανόνα. Στην εποχή μας ο καπιταλισμός παρά τα πολύπλευρα αδιέξοδα και τις καταστροφικές του επιπτώσεις καταφέρνει ακόμα να πείθει ότι, αν και δεν είναι δίκαιος, είναι το μόνο εφικτό ή και το αποτελεσματικότερο για την ανθρώπινη πρόοδο κοινωνικό σύστημα. Για την εμπέδωση αυτής της πίστης επιστρατεύονται επιχειρήματα, μαθηματικοί τύποι και εικασίες, η οικονομική επιστήμη κομμένη και ραμμένη στα μέτρα τους και πάνω απ’ όλα η υποτιθέμενη κοινή λογική.
Το τελευταίο βιβλίο του Χρήστου Λάσκου, διδάκτορα κοινωνιολογίας, με τίτλο Να ξαναμιλήσουμε για την εκμετάλλευση ανατρέπει τις προφανείς αλήθειες των απολογητών του συστήματος, δείχνει την ψευδο-επιστημονικότητα των συμπερασμάτων τους, τις λαθροχειρίες πίσω απ’ τους αριθμούς, το αυθαίρετο των αξιωμάτων τους και πάνω απ’ όλα τον σκληρό πυρήνα ιδεολογίας και αστικών συμφερόντων που βρίσκεται στο κέντρο τους. Ο υπότιτλος του βιβλίου είναι Απλοϊκά μαθήματα πολιτικής οικονομίας και αποτελείται από 47 σύντομα άρθρα, που διαβάζονται εύκολα και δεν απαιτούν εξειδικευμένες γνώσεις οικονομικής επιστήμης. Αποκρυπτογραφούνται πολυχρησιμοποιούμενοι όροι όπως ΑΕΠ, πληθωρισμός, παραγωγικότητα, trickle-down economics κ.λπ. Με στοιχεία, στατιστικές και επίσης λογικά αλλά συχνά παραγκωνισμένα επιχειρήματα εξοπλίζει αυτούς που δεν βολεύονται με τον «μοναδικό» κόσμο της ατομικής ιδιοκτησίας και της εκμετάλλευσης για τις καθημερινές αντιπαραθέσεις με την κυρίαρχη «κοινή λογική».
Ο τίτλος του βιβλίου δεν είναι καθόλου τυχαίος. Δεν είναι ένα από τα πολλά βιβλία και άρθρα που αναδεικνύουν τη βαρβαρότητα του σύγχρονου κόσμου, τη φτώχεια και τις ανισότητες, την περιβαλλοντική καταστροφή, τα αποτελέσματα των ιδιωτικοποιήσεων κ.λπ. Αντίθετα φτάνει στη ρίζα των προβλημάτων, στο κεφάλαιο και στο κέρδος, στις ευθύνες της αστικής τάξης και των κυβερνήσεών της τα τελευταία χρόνια, στην Ελλάδα και παγκόσμια, στην εκμετάλλευση της εργατικής τάξης τελικά.
Ενδεικτικά αναφέρουμε εδώ ζητήματα που θίγει ο συγγραφέας: Πως βγαίνει το επίσημο ποσοστό του πληθωρισμού και πόσο μικρότερος είναι από τον πραγματικό «πληθωρισμό του φτωχού» στα είδη πλατιάς λαϊκής κατανάλωσης, ποια είναι η πραγματική διαφορά στην αγοραστική δύναμη κατ’ άτομο με βάση το ΑΕΠ ανάμεσα σε Ελλάδα και Τουρκία (ελάχιστη παραπάνω στην πρώτη), το ψέμα της διάχυσης των κερδών προς τα κάτω με τη μείωση της φορολογίας τους, το ψέμα ότι το κέρδος είναι το βασικό κίνητρο για τις επιστημονικές καινοτομίες, πόσο επιδρά πραγματικά η τεχνολογική πρόοδος στην παραγωγικότητα της εργασίας με οικονομικά κριτήρια (πολύ λιγότερο απ’ ό,τι νομίζουμε), πόσο ελεύθερη είναι η «ελεύθερη» αγορά (ελάχιστα), που οφείλονται οι ελλείψεις εργαζομένων σε πολλές θέσεις εργασίας (χαμηλοί μισθοί και κακές συνθήκες εργασίας και όχι έλλειψη δεξιοτήτων και γνώσης), ποιοι θα καταστραφούν αν «κλείσουν»οι τράπεζες (το 86% του πληθυσμού έχει καταθέσεις μέχρι 5.000 ευρώ, ενώ το 1,8% κατέχει το 53% των αποταμιεύσεων), πόσο φορολογούνται τα κέρδη στην Ελλάδα σε σχέση με αλλού (συντελεστής φορολόγησης κερδών και μερισμάτων αθροιστικά 27% στην Ελλάδα, 64% σε Δανία και Ιρλανδία και 62% στη Γαλλία).
Σε 47 σύντομα άρθρα αποκρυπτογραφούνται όροι όπως ΑΕΠ, πληθωρισμός, παραγωγικότητα, trickle-downeconomics κ.λπ.
Πάνω απ’ όλα το βιβλίο παρουσιάζει με πλήρη στοιχεία τη συνεχή κατακρήμνιση του κατώτατου και του μέσου μισθού στην Ελλάδα από το 2009 μέχρι και σήμερα: «Η αγοραστική δύναμη του μέσου μισθού στην Ελλάδα το 2009 ήταν κατά 25,8% υψηλότερη σε σύγκριση με το 2015. Στη διάρκεια της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ μειώθηκε περαιτέρω κατά 5,8% έναντι του 2015. Μέχρι το τέλος του 2022 είχε χάσει ακόμη 1,6% […]» (απόσπασμα από άρθρο του Η. Ιωακείμογλου, Νοέμβρης 2022).
Ο X. Λάσκος επιμένει ότι, παρά την πλειοψηφικά -και στην αριστερά- αντίθετη άποψη, ο σοσιαλισμός είναι και ανώτερος από τον καπιταλισμό αλλά και δυνατός. Απορρίπτει τις θεωρίες εξαφάνισης της εργατικής τάξης -που όπως σημειώνει αποδέχεται συχνά και η Αριστερά- ως «ανοησία ολκής» καταλήγοντας: «Η ιστορία συνεχίζει να είναι ιστορία ταξικών αγώνων, επομένως, η χειραφετητική διέξοδος παραμένει ανοιχτή, η απελευθερωτική δυνατότητα παραμένει ενεργή».
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΠΡΙΝ στο φύλλο 13-14/4/202
