Παλαιολόγος Ι. Λιάζος | Η Υπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, με την 15102/26-02-2024 (ΦΕΚ Β’ 1406/04-03-2024), απόφασή της, αποφάσισε την μετάθεση της υποχρεωτικής αργίας της 1ης Μαίου 2024 σε άλλη εργάσιμη ημέρα.
Η «αργία» της Kαθαράς Δευτέρας τι ισχύει στον ιδιωτικό τομέα (18-3-2024)
Η Kαθαρά Δευτέρα δεν περιλαμβάνεται στις εξαιρέσιμες εορτές, για τους μισθωτούς του ιδιωτικού τομέα, και συνεπώς είναι γι’ αυτούς εργάσιμη ημέρα.
Πέρα από τις υποχρεωτικές αργίες, όπως ορίζονται από τον ν. 4808/2021, ΠΔ 80/2022 και NΔ 3755/ 57 έχουν καθιερωθεί από διάφορους οργανισμούς, η μεγάλες επιχειρήσεις και άλλες ημέρες του έτους, εορτάσιμες ή μη, σαν ημέρες αργίας. Οι ημέρες αυτές αντιμετωπίζονται ως αργίες, μόνο στην περίπτωση που:
– είτε έχουν ορισθεί με Κανονισμό Εργασίας της επιχείρησης,
– είτε από έθιμο,
– είτε με Συλλογική Σύμβαση, διαιτητική απόφαση, διάταγμα, καθώς και
– από εσωτερικό κανονισμό.
Επίσης σε πολλές επιχειρήσεις υπάρχει επιχειρησιακή συνήθεια και έθιμο, να θεωρείται η ημέρα αυτή ως αργία. Τέτοιες εορτές είναι:
– Καθαρή Δευτέρα
– Μεγάλη Παρασκευή
– Αγίου Πνεύματος
– Μεγάλες τοπικές εορτές.
Σε όλες τις άλλες περιπτώσεις, οι παραπάνω ημέρες μεταξύ των οποίων, όπως ήδη είπαμε και η Καθαρά Δευτέρα δεν είναι αργία για τον ιδιωτικό τομέα, συνεπώς η λειτουργία των επιχειρήσεων και η απασχόληση των μισθωτών δεν απαγορεύεται.
– Οι εργαζόμενοι που θα απουσιάσουν αυθαίρετα την ημέρα αυτή ενώ η επιχείρηση λειτουργεί, δεν δικαιούνται αποδοχές.
– Όσοι απασχοληθούν την Καθαρά Δευτέρα δεν δικαιούνται προσαύξηση στις αποδοχές τους.
Στις επιχειρήσεις που η Καθαρά Δευτέρα είναι κατ’ έθιμον αργία:
– Οι μισθωτοί παρ’ όλο που δεν θα εργαστούν, δικαιούνται κανονικά τις αποδοχές τους, εκτός κι αν υπάρχει ρητή πρόβλεψη για το αντίθετο.
– Τυχόν συμφωνία εργοδότη και εργαζομένων, να παραμένει κλειστή η επιχείρηση και οι εργαζόμενοι να μην πληρώνονται την ημέρα αυτή, δεν απαγορεύεται.
Στους μισθωτούς που απασχολούνται κατά την ημέρα αυτή:
– Αν μεν είναι ημερομίσθιοι, οφείλεται το συνήθως καταβαλλόμενο ημερομίσθιό τους,
– Αν δε αμείβονται με μηνιαίο μισθό, ουδεμία αμοιβή οφείλεται, πέρα του κανονικού μηνιαίου μισθού τους.
Το άρθρο 2 παρ. 3 του NΔ 3755/ 57, σύμφωνα με το οποίο:
– Όσοι αμείβονται με ημερομίσθιο και δεν απασχολούνται κατά τις εξαιρέσιμες εορτές για λόγους μη οφειλομένους στους ίδιους δικαιούνται του ημερομισθίου, δεν έχει εφαρμογή για την Kαθαρά Δευτέρα (και τις υπόλοιπες κατ΄ έθιμον αργίες), αφού η ημέρα αυτή δεν περιλαμβάνεται στις εξαιρέσιμες εορτές.
Συνεπώς για την Kαθαρά Δευτέρα, έχουμε:
– Στην περίπτωση κατά την οποία τα προηγούμενα χρόνια, η επιχείρηση συνήθιζε να λειτουργεί κατά την Καθαρά Δευτέρα και οι εργαζόμενοι απασχολούνταν κανονικά λαμβάνοντας τις συνήθεις αποδοχές τους, ενώ φέτος κατ’ εξαίρεση ο εργοδότης αποφασίσει να μη λειτουργήσει την επιχείρησή του, οφείλει τις αποδοχές στους εργαζόμενους παρόλο που αυτοί δεν θα απασχοληθούν, κατά τις διατάξεις περί υπερημερίας εργοδότου.
– Αντίθετα, αν η επιχείρηση τα προηγούμενα χρόνια αργούσε και οι εργαζόμενοι αμείβονταν κανονικά, ενώ φέτος η επιχείρηση λειτουργήσει κατ’ εξαίρεση, τότε οφείλεται στους εργαζόμενους ένα ημερομίσθιο επιπλέον.
Όπως ήδη αναφέρθηκε:
– Όσοι αμείβονται με μηνιαίο μισθό δεν δικαιούνται άλλης αμοιβής εκτός από τον κανονικό μηνιαίο μισθό τους,
– τόσο στην περίπτωση κατά την οποία η επιχείρηση παραμένει κλειστή κατά την Kαθαρά Δευτέρα,
– όσο και στην περίπτωση που λειτουργεί κατά την ημέρα αυτή.
Αν όμως η επιχείρηση παρέμενε κατά τα προηγούμενα έτη κλειστή, και εφέτος εξαιρετικώς ο εργοδότης αποφάσισε την λειτουργία της, τότε
– οι αμειβόμενοι με μηνιαίο μισθό δικαιούνται να λάβουν 1/25 επί πλέον του μισθού τους (ακριβέστερα τόσα ωρομίσθια, όσες ώρες απασχολήθηκαν), και αυτό διότι ο μισθός αντιστοιχεί στις εργάσιμες ημέρες του μήνα, ενώ η Kαθαρά Δευτέρα δεν ήταν γι’ αυτούς εργάσιμη και συνεπώς δεν περιλαμβάνεται στον μισθό τους η αμοιβή για την ημέρα αυτή.
Παράδειγμα καθιέρωσης της Καθαράς Δευτέρας ως αργία, ήταν η ΣΣΕ των εμπορικών επιχειρήσεων, για τους εργαζόμενους στα Σούπερ Μάρκετ [αναφερόμαστε σ αυτά γιατί εργάζονται την Καθαρά Δευτέρα], η οποία έληξε το 2013 και μέχρι σήμερα δεν έχει συναφθεί νέα. Υπάρχουν όμως ακόμη και σήμερα εργαζόμενοι, που υπάγονται (παραμένουν) για μισθολογικούς και θεσμικούς όρους, στη ΣΣΕ των εμπορικών επιχειρήσεων.
– Για όσους απ’ αυτούς τους εργαζόμενους [δηλ εφαρμόζεται ως προσάρτημα της ατομικής σύμβασης εργασίας η λήξασα από το 2013 ΣΣΕ] εργάζονται σε Σούπερ Μάρκετ, η ημέρα αυτή θεωρείται υποχρεωτική αργία, με εξαίρεση αυτούς που βρίσκονται σε πόλεις με πληθυσμό κάτω των επτά χιλιάδων (7.000 κατοίκων), για τους οποίους η Καθαρά Δευτέρα θεωρείται προαιρετική αργία. Όπως είναι γνωστό στην περίπτωση της προαιρετικής αργίας, εφόσον απασχοληθούν οι εργαζόμενοι, η παραπάνω ΣΣΕ προβλέπει πληρωμή με προσαύξηση 75% (ακριβέστερα για όσες ώρες απασχολήθηκαν).
Η Αργία της 25ης Μαρτίου Νομοθετικό πλαίσιο
Το άρθρο 2 του ΝΔ 3755/57, όπως τροποποιήθηκε (η παρ. 2) με το άρθρο 1 του ΝΔ 147/73 και εν συνεχεία όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 2 παρ. 1 του Ν. 435/76, συμπληρώθηκε με τους Ν. 4468/17 και 4554/18 και τροποποιήθηκε με το άρθρο 91 του ν. 4876/2021 και τα 193 και επόμενα του ΠΔ 80/2022 (Κώδικας Ατομικού Εργατικού Δικαίου), ορίζει τα εξής:
Άρθρο 2 του ΝΔ 3755/57, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει
«1. Μισθωτοί, απασχολούμενοι κατά τας Κυριακάς και τας κατωτέρω αναφερομένας εορτάς, δικαιούνται, ανεξαρτήτως του κύρους της συμφωνίας περί της απασχολήσεως ταύτης και των άλλων ενδεχομένων συνεπειών, της υπό των υπ’ αριθμ. 8900/46 Κοινής Αποφάσεως των Υπουργών Οικονομικών και Εργασίας, ως αυθεντικώς ηρμηνεύθη δια της υπ’ αριθμ. 25825/51 τοιαύτης, προβλεπομένης προσαυξήσεως εξ 75%, κατά τα υπό των εν λόγω αποφάσεων, ως αύται ισχύουν σήμερον, οριζόμενα.
2. Ως εξαιρέσιμες γιορτές κατά τις οποίες παρέχεται η ανωτέρω προσαύξηση νοούνται
– α) η της 25ης Μαρτίου,
– β) η της Δευτέρας του Πάσχα,
– γ) η της 1ης Μαΐου,
– δ) η της Κοιμήσεως της Θεοτόκου (15η Αυγούστου),
– ε) η της 28ης Οκτωβρίου,
– στ) η της Γεννήσεως του Χριστού (25 Δεκεμβρίου),
– ζ) η της 26ης Δεκεμβρίου,
– η) η της 1ης Ιανουαρίου και
– θ) η της εορτής των Θεοφανίων (6η Ιανουαρίου).
1. Εις τους επί ημερομισθίω αμειβομένους μισθωτούς, τους μη απασχοληθέντας εκ λόγων μη οφειλομένων εις τούτους κατά τας εν παραγρ. 2 ημέρας, καταβάλλεται δι’ εκάστην τούτων ποσόν ίσον προς το ημερομίσθιόν των, άνευ ετέρας προσαυξήσεως».
ΠΔ 80/2022 (Κώδικας Ατομικού Εργατικού Δικαίου)
«1. Καθορίζονται ως ημέρες υποχρεωτικής αργίας, για όλες τις επιχειρήσεις, εκμεταλλεύσεις και εργασίες γενικά, οι οποίες αργούν κατά τις Κυριακές και τις ημέρες αργίας, οι ακόλουθες:
–α) Η 1η Ιανουαρίου.
– β) Η εορτή των Θεοφανίων (6η Ιανουαρίου).
– γ) Η 25η Μαρτίου.
– δ) Η Δευτέρα του Πάσχα.
– ε) Η 1η Μαΐου.
– στ) Η εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου (15η Αυγούστου).
– ζ) Η 28η Οκτωβρίου.
– η) Η εορτή της Γεννήσεως του Χριστού (25η Δεκεμβρίου).
– θ) Η 26η Δεκεμβρίου.
2. Με αποφάσεις του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, που εκδίδονται μετά από γνωμοδότηση του Ανώτατου Συμβουλίου Εργασίας (Α.Σ.Ε.) και δημοσιεύονται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, μπορούν να ορίζονται και άλλες εορτές, μέχρι πέντε (5) κατ’ έτος, ως ημέρες υποχρεωτικής ή προαιρετικής αργίας ανά την Επικράτεια. Εφόσον πρόκειται για τοπικές αργίες, η αρμοδιότητα ανήκει στους Περιφερειάρχες. Με την ίδια διαδικασία, δύναται να καταργούνται ή να αλλάζουν οι προβλεπόμενες αργίες.»
Εφαρμογή διατάξεων.
Σύμφωνα με τα παραπάνω σε συνδυασμό με το άρθρο 62 του ν. 4808/2021, η 25η Μαρτίου ανήκει στις υποχρεωτικές εξαιρέσιμες (αργίες) εορτές. Αυτό σημαίνει ότι, κατά την ημέρα αυτή, απαγορεύεται η απασχόληση των μισθωτών και η λειτουργία των επιχειρήσεων, εκτός εκείνων που λειτουργούν νομίμως κατά τις Κυριακές.
3.4. Ειδικότερα, ως προς την αμοιβή της Δευτέρας 25 Μαρτίου 2024 ισχύουν τα εξής:
3.4.1. Για τις επιχειρήσεις που δεν λειτουργούν
Στις επιχειρήσεις που δεν λειτουργούν και οι εργαζόμενοι και δεν θα απασχοληθούν κατά την 25η Μαρτίου, για λόγους που δεν οφείλονται στους ίδιους:
– καταβάλλεται χωρίς κάποια προσαύξηση το σύνηθες ημερομίσθιο σε όσους αμείβονται με ημερομίσθιο, ενώ
– σε όσους αμείβονται με μισθό καταβάλλεται ο μηνιαίος μισθός τους.
3.4.2. Για τις επιχειρήσεις που νόμιμα λειτουργούν
Οι εργαζόμενοι που θα απασχοληθούν δικαιούνται:
1) αν αμείβονται με ημερομίσθιο, το σύνηθες καταβαλλόμενο ημερομίσθιό τους και προσαύξηση 75% που θα υπολογισθεί στο νόμιμο ωρομίσθιό τους για όσες ώρες απασχοληθούν
2) στην περίπτωση που οι εργαζόμενοι αμείβονται με μηνιαίο μισθό:
– α) αν πρόκειται για επιχειρήσεις που αργούν κατά τις Κυριακές και ημέρες αργίας και εκτάκτως θα λειτουργήσουν την 25η Μαρτίου, οφείλεται το 1/25 του συνήθως καταβαλλομένου μισθού τους και επιπλέον προσαύξηση 75% επί του νόμιμου ημερομισθίου για όσες ώρες απασχοληθούν
– β) αν πρόκειται για επιχειρήσεις που λειτουργούν νόμιμα κατά τις Κυριακές και τις λοιπές από το νόμο αργίες, οφείλεται μόνον προσαύξηση 75%, που υπολογίζεται στο 1/25 του νομίμου ημερομισθίου τους για όσες ώρες απασχοληθούν
3.4.3. Επισημάνσεις
Επιπλέον οι εργαζόμενοι θα πρέπει να γνωρίζουν ότι:
– Δεν είναι νόμιμος ο συμψηφισμός ημέρας οφειλόμενης ανάπαυσης (ρεπό), με ημέρα υποχρεωτικής αργίας.
– Το ημερομίσθιο της 25ης Μαρτίου το δικαιούνται και οι μισθωτοί που βρίσκονται σε άδεια, χωρίς να προσμετρηθεί όμως η μέρα αυτή στις εργάσιμες μέρες της άδειάς τους.
– Σε περίπτωση που ισχύουν ευνοϊκότεροι όροι (πχ από ΣΣΕ, Κανονισμό Εργασίας, επιχειρησιακή συνήθεια ή έθιμο) ως προς τις προσαυξήσεις της αμοιβής για την εργασία σε ημέρα υποχρεωτικής αργίας ή Κυριακής, αυτοί υπερισχύουν.
3.4.4. Σε ποια βάση υπολογίζεται η προσαύξηση 75%
Η αργία της Κυριακής
Ως Κυριακή θεωρείται το χρονικό διάστημα που αρχίζει από τις 24:00 του Σαββάτου και λήγει στις 24:00 της Κυριακής (εβδομαδιαία ανάπαυση). Η Κυριακή είναι ημέρα υποχρεωτικής αργίας και επομένως η απασχόληση του εργαζόμενου κατά την ημέρα αυτή απαγορεύεται. Το προσωπικό που θα απασχοληθεί σε αργία, δικαιούται να λάβει το καταβαλλόμενο ημερομίσθιο ή το 1/25 του μισθού, προσαυξημένου κατά 75% επί του νομίμου ημερομισθίου. Σημειώνεται ότι:
– ο οφειλόμενος μισθός υπολογίζεται με βάση τις καταβαλλόμενες αποδοχές,
– η προσαύξηση του 75% υπολογίζεται επί του εκάστοτε καθοριζομένου νομίμου ημερομισθίου ή ωρομισθίου.
Πηγή: ΔΕΝ, ΚΕΠΕΑ, Παλαιολόγος Ι. Λιάζος «Μισθοδοσία Προσωπικού Πρακτικός Οδηγός 3η Έκδοση 2024» Ο κ. Παλαιολόγος Ι. Λιάζος είναι Οικονομολόγος – Σύμβουλος σε εργασιακά και ασφαλιστικά
